Een Studentenhuis voor Autisten

Veel autisten studeren nooit af omdat het studentenleven te stressvol is. Een studentenhuis voor autisten moet daar verandering in brengen. ‘Er moet continu iemand achter hen aanzitten.’Baf. Baf. Báf. Een enorme pan met aardappelpuree. Eén met bloemkool. En een koekenpan vol hamburgers. Smakelijk. De koks van vandaag, zoals de inschrijflijst op de deur naar de gemeenschappelijke keuken bewijst, zijn Thomas en Michiel (niet zijn echte naam). Michiel mompelt dat het helaas niet zalm is naar het recept van zijn moeder, omdat hij geen zalm kon vinden in de C1000. ‘Als we nou naar Lidl waren gegaan...’ De opmerking van de student geneeskunde wordt niet gehoord. Hij staat een beetje huiverig op, prikt in een hamburger en geeft het bord door. De ogen van begeleidster Eva worden groot. ‘Doorgeven? Toe maar! Wat is dat voor sociale bedoening!’ zegt ze lachend. Pascal lacht mee: ‘Ja hallo, wij zijn toch autisten?! Mawhahaa.’ 

Asperger
Inderdaad. De zeven mannelijke bewoners van ‘blok II’ van het Leidse studentenhuis zijn allemaal autistisch. Diagnose: Asperger, een vorm van autisme die bij mensen met hoge intelligentie voorkomt. Deze flat is net geopend, maar Stumass – de organisatie achter de studentenhuizen voor autistische studenten – heeft al sinds 2009 17 studentenhuizen door heel Nederland. In oktober en november komen daar nog vijf bij, waarna Stumass in totaal 157 studenten begeleidt. Ondanks de voorgenomen bezuinigingen op het persoonsgebonden budget (pgb), kunnen deze studenten (vanwege hun zogeheten ‘verblijfsindicatie’) hun zorg vanuit hun pgb blijven betalen.

Zakjes plakken
‘Wat een geluk dat dit stukje niet is wegbezuinigd’, zegt Johan Veenman, directeur van Stumass. In het psychiatrische ziekenhuis waar hij werkte, kwam hij veel autisten tegen die nooit hun studie hadden afgemaakt. ‘Stuk voor stuk konden ze niet omgaan met een nieuwe studie in een nieuwe stad met allemaal nieuwe mensen. Dit brengt zoveel stress met zich mee dat ze uitvallen. En tja, dan eindig je als intelligent persoon in de dagbesteding zakjesplakken.’

Superintelligent
Dus besloot Veenman studentenhuizen op te richten waarin van 8 uur ’s ochtends tot 10 uur ‘s avonds begeleiding aanwezig is. Van alle studenten wordt een uitgebreid rapport bijgehouden. ‘Ze hebben allemaal het idee dat ze dit in hun eentje niet redden. Er moet continu iemand achter hen aanzitten’, zegt Eva Galle (22), begeleidster in Leiden en masterstudent orthopedagogiek. ‘Ook al zijn ze superintelligent, van de combinatie van leren, boodschappen doen, koken en wassen kunnen ze volledig in de war raken. De meesten kunnen niet plannen maar zijn wel perfectionistisch. Zo komt het geregeld voor dat ze tot midden in de nacht elke letter leerstof lezen en ’s ochtends niet uit hun bed komen.’

Zo iemand is Pjotr (19). ‘Ik hoor mijn wekker gewoon niet. Dat is natuurlijk uiterst onhandig in een schoolcarrière’, zegt hij formeel, terwijl hij heftig knipperend elk oogcontact mijdt. De student informatica zat – anders dan veel van zijn huisgenoten – op een ‘normale’ middelbare school. ‘Eigenlijk wilde ik ook naar een zo normaal mogelijk huis. Mijn ouders wilden echter continue begeleiding voor me, maar ik wil niet dat ze als een hondje achter me aanlopen. Toen zag ik dit. Hier ligt de focus op zelfstandig worden. Bovendien wonen hier toffe mensen die me niet gaan plagen met mijn stoornis.’

Pjotr is even afgeleid. Staart naar één van zijn computerschermen en begint dan hinnikend te lachen. ‘Vroeger was ík altijd de vreemde, nu zit ik tussen allemaal vreemden!’ Pjotr besluit bij de anderen aan te schuiven, al eet hij niet mee. Hij eet straks liever alleen, pasta. ‘Piiiieeep.’ ‘Hé, doe die koelkastdeur eens dicht! Dat piepje betekent dat je ‘m te lang hebt openstaan’, roept Thomas naar Pjotr, die zijn boodschappen rustig uitpakt. ‘Natuurkundig gezien maakt het geen bal uit. Sterker nog, deze piep kost meer stroom dan het herkoelen van de lucht. Dus’, zegt Pjotr. Een discussie over wat nóg meer stroom verbruikt, volgt. Alleen Marius zegt niets. Hij veegt ongestoord zo lang over zijn bord tot er geen druppel vet meer overblijft.

Arbeidsmarkt
Van alle Stumass-studenten is pas 7 procent uitgevallen, zegt directeur Veenman trots. ‘Terwijl normaal maar twee van de honderd autistische studenten de master halen.’ Toch vreest hij dat van de studenten die hij nu richting diploma loodst, een aantal nooit de arbeidsmarkt opgaat. Als zijn cliënten eenmaal zijn afgestudeerd, mag hij ze niet meer verder begeleiden, die zorg wordt namelijk wél uit het pgb geschrapt. ‘Voor een heel aantal is dat prima, maar er zijn er ook die al die veranderingen van wéér een nieuwe zorgaanbieder tegen wie ze wéér al hun shit moeten vertellen in combinatie met het zoeken van werk, niet aankunnen.’ Zover is het voor deze zeven jongens nog lang niet. Eerst moeten ze de proeftijd van drie maanden zien door te komen. Pascal (22), die dit huis nu al als ‘zijn thuis’ ziet, vreest het ergste. ‘Ik moet dan hebben bewezen dat ik zélf om hulp kan vragen. Dat vind ik moeilijk’, zegt hij terwijl hij de borden in het sop gooit. Hij zucht. Zijn studie in Amsterdam heeft hij vorig jaar afgebroken. ‘Ik hoop dat het lukt. Ik hoop het echt.’

Meer informatie:

www.stumass.nl