D.m.v. de ESSEON (Experimentele Schaal voor de beoordeling van het Sociaal Emotionele OntwikkelingsNiveau) kan zicht verkregen worden op de sociale en emotionele ontwikkelingsleeftijd. Deze kan vergeleken worden met de leeftijd die het kind op dat moment heeft, waardoor de achterstand aangegeven kan worden. Ook kan goed bekeken worden op welk domein het kind vooral achterloopt, zodat hier aan eventuele gerichte behandelingsadviezen kunnen worden gekoppeld.
De ESSEON is vooral bedoeld voor kinderen en jeugdigen waarbij ingeschat wordt dat de sociaal-emotionele ontwikkeling om verschillende redenen niet volgens normale lijnen verloopt. Hierbij kan gedacht worden aan kinderen en jeugdigen met een verstandelijke beperking, een (vermoede) psychische ontwikkelingsachterstand, een ontwikkelingsstoornis (autisme) of psychiatrische problematiek, een zintuiglijke en/of communicatieve beperking en/of school- en/of leerproblemen binnen het regulier of speciaal onderwijs.
De ESSEON is te gebruiken ingeval het wenselijk is de sociaal-emotionele ontwikkeling te bepalen. Het gaat dan vooral om kinderen en volwassenen met:
• een verstandelijke beperking;
• een (vermoede) psychische ontwikkelingsachterstand;
• een ontwikkelingsstoornis of psychiatrische problematiek;
• een zintuiglijke en/of communicatieve beperking;
• school- en/of leerproblemen binnen het regulier of speciaal onderwijs.
Afname en scoring
De ESSEON is een gedragsbeoordelingsschaal en kan buiten de aanwezigheid van de cliënt worden ingevuld. Specifieke gedragsobservatie is niet nodig, tenzij aanvullende informatie noodzakelijk is om een score aan de items te kunnen toekennen.
De invuller van de schaal dient een gedegen kennis van het gedrag van de cliënt te hebben, in staat te zijn tot professionele distantie en een redelijke kennis van de 'normale' kinderlijke ontwikkeling te bezitten. De schaal wordt bij voorkeur door een gedragsdeskundige (orthopedagoog of psycholoog) ingevuld in samenspraak met een professionele (dagelijkse of persoonlijk) begeleider.
Door in beide domeinen alle 76 items te scoren op 'van toepassing' of 'niet van toepassing' en vervolgens een eenvoudige rekenregel toe te passen kan het sociaal-emotioneel ontwikkelingsniveau bepaald worden.
Structuur
De theoretische structuur van de ESSEON wordt gevormd door de indeling in domeinen en dimensies. De twee domeinen zijn: Sociale Ontwikkeling en Emotionele Ontwikkeling. Ieder domein bevat 76 items, die naar leeftijd zijn gegroepeerd. De voor een bepaald leeftijdsbereik kenmerkende items behoren tot een zogenaamd 'leeftijdsblok'.
Binnen het domein Sociale Ontwikkeling worden negen dimensies onderscheiden:
a. contactlegging;
b. sociale onafhankelijkheid;
c. morele ontwikkeling;
d. impulscontrole;
e. ik-bewustzijn in sociale context;
f. sociaal inschattingsvermogen;
g. sociale vaardigheden;
h. relatie tot autoriteit;
i. sociale aspecten van de seksuele ontwikkeling.
Binnen het domein Emotionele Ontwikkeling worden zeven dimensies onderscheiden:
a. zelfbeeld;
b. emotionele onafhankelijkheid;
c. realiteitsbesef;
d. morele ontwikkeling;
e. angsten;
f. impulscontrole;
g. regulatie van de emoties.
De ESSEON kan ook gebruikt worden voor een aanvullende kwalitatieve analyse van het gedrag dat door een of enkele dimensies wordt bestreken.
Verkrijgbaar via PITS
Het materiaal van de ESSEON bestaat uit een handleiding, scoreformulieren voor het bepalen van het sociaal-emotionele ontwikkelingsniveau en scoreformulieren voor een aanvullende kwalitatieve analyse. De ESSEON is verkrijgbaar via uitgeverij PITS, een uitgever van psychologische tests. Meer informatie over de schaal in over de bestelwijze staat op
www.pits-online.nl.
