Verband tussen fragiele-X-syndroom en autisme

Het fragiele-X-syndroom (FXS), de meest voorkomende erfelijke vorm van verstandelijke beperking, wordt veroorzaakt door een gebrek aan het eiwit FMRP (Fragile X Mental Retardation Protein) of fouten in de productie van dit eiwit.

Claudia Bagni en haar collega’s verbonden aan VIB, KU Leuven en Tor Vergata University (Italië) hebben nu aangetoond dat FMRP een belangrijke rol speelt in de embryonale ontwikkeling van de hersenschors. Met behulp van een muizenmodel voor FXS konden de onderzoekers aantonen dat FMRP tijdens de embryonale ontwikkeling de positionering van hersencellen in de cortex (of hersenschors) reguleert. Dit is de eerste keer dat de exacte rol van FMRP in de ontwikkeling van hersencellen aangetoond wordt. Deze vertraging in de hersenontwikkeling heeft een effect op het leven net na de geboorte en op de ‘fine-tuning’ van de hersenen, meer bepaald in de juiste positionering van hersencellen ten opzichte van elkaar. De hersenschors of cortex is het gebied in de hersenen waar informatie uit de rest van het lichaam ontvangen, geanalyseerd en geïnterpreteerd wordt. Deze geïnterpreteerde informatie wordt dan omgezet in gedachten en concrete aansturingen van het lichaam. Fouten in de ontwikkeling van de cortex leiden dus ook tot een slechte analyse, interpretatie en verwerking van informatie van buitenaf. Dit soort slechte communicatie tussen hersencellen is typisch voor autismestoornissen, dus deze studie zou een verklaring kunnen bieden waarom FXS vaak samengaat met autisme-gerelateerde symptomen.

De onderzoekers konden ook aantonen dat in gezonde omstandigheden FMRP de aanmaak van N-Cadherine stimuleert. Bij gebrek aan FMRP komt ook de aanmaak van N-Cadherine in het gedrang met als rechtstreeks gevolg dat tijdens hun ontwikkeling de hersencellen in de cortex vertraagd in de juiste positie gebracht worden. Herintroductie van FMRP of N-Cadherine voor de geboorte normaliseerde de vorming en positionering van hersencellen zeer vroeg na de geboorte. Dit wijst duidelijk op een belangrijke rol voor FMRP én N-Cadherine.

De volgende uitdaging is te begrijpen hoe men deze gebreken kan verbeteren in zeer vroege stadia net na de geboorte en hoe men gesofisticeerde MRI strategieën kan ontwikkelen met een voorspellingswaarde voor FXS, waardoor men ouders beter kan informeren.

Meer info
www.vib.be
patienteninfo@vib.be