Reactie op eindrapport AUTI-Weigerscholen Inspectie van het Onderwijs

Eindhoven, 29 april 2014

Vandaag verscheen het onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar aanleiding van onze AUTI-Weigerscholen-actie vorig jaar zomer. Volgens de inspectie is het niet zo dat scholen leerlingen met autisme hebben geweigerd omdát ze autisme hebben.

In ons rapport zijn 138 meldingen opgenomen van jongeren die niet werden toegelaten tot de opleiding van hun keuze. De jongeren vermoedden dat ze de opleiding niet mochten volgen vanwege hun autisme. Ze hadden bijvoorbeeld wel de juiste vooropleiding gevolgd, maar werden toch niet toegelaten. In een aantal gevallen werd hun dat ronduit gezegd, in andere gesuggereerd en in veel gevallen werd er geen enkele mondelinge of schriftelijke motivatie gegeven.

De Inspectie van het Onderwijs deed onderzoek bij drie mbo-instellingen en één hbo-instelling die het vaakst werden genoemd in ons rapport. Volgens de inspectie is het niet zo dat de scholen de jongeren niet toelieten op grond van hun autisme. “De instellingen voeren een zorgvuldige aanmeldings-, intake- en plaatsingsprocedure”, stelt de inspectie. Afwijzingen zijn vaak terug te voeren op het zogenaamde arbeidsmarktperspectief. Dit betekent in gewoon Nederlands dat de school inschat dat het hebben van autisme problemen gaat geven in de opleiding en vooral in de stage.

De kritiek van de inspectie richt zich dus niet zozeer op het niet toelaten, maar vooral op de communicatie. Scholen moeten beter communiceren wanneer ze jongeren niet toelaten tot de gewenste opleiding. “De afwijzing vindt doorgaans niet schriftelijk en gemotiveerd plaats. Hierdoor blijft er voor de jongeren (en hun ouders) onduidelijkheid bestaan over de afwijzingsgrond”, schrijft de inspectie.

Ofschoon wij waardering hebben voor het werk van de Inspectie van het Onderwijs en de communicatie met ons hierover, plaatsen we wel enkele kritische kanttekeningen.

Met het onderwerp, i.c.de jongeren zelf,is niet gesproken door de inspectie. Alle informatie komt van de ‘dader’ en niet van het ‘slachtoffer’. Wanneer bijvoorbeeld in de spreekkamer is gezegd: “Jij komt er hier niet in, want in deze opleiding is geen plaats voor autisten”, staat dit nergens zwart-op-wit. Wij hebben herhaaldelijk meldingen gehad waarin woorden van gelijke strekking werden gebezigd.

Het arbeidsmarktperspectief-argument lijkt plausibel, maar het werd naar ons idee vaak van stal gehaald met als achterliggend feit het ontbreken van adequate kennis over autisme, waardoor snel gegeneraliseerd werd: “Autisme en ICT is een goede match. Autisme en zorg is een nagenoeg onmogelijke combinatie.” Stereotypen die vaak de oorzaak zijn van feitelijk weigeren. Overigens zeggen de scholen ook zelf in het rapport dat ze ‘regelmatig gebrek hebben aan expertise op het gebied van autisme.’

Ten slotte blijft het opmerkelijk in onze ogen dat een in principe drempelloze instroom in het mbo niet gewaarborgd kan worden. Met de vereiste vooropleiding moet je in wezen toegelaten worden tot de opleiding van je keuze, tenzij er een grotere vraag is dan aanbod.

Verheugend is het om te lezen dat ons meldpunt als een wake-up call wordt gezien door de scholen en aanleiding is om het eigen beleid extra kritisch onder de loep te nemen. We zullen ze hoe dan ook kritisch blijven volgen. Het meldpunt AUTI-Weigerscholen blijft vooralsnog dan ook nog tot nader order in de lucht.

Jos Verhoeven,
Directeur

Start Foundation
Postbus 889
5600 AW Eindhoven
t. 040 7878071
f. 040 237 05 15

Onderwijsinspectie: beter communiceren met afgewezen autistische leerling in mbo en hbo

De communicatie vanuit mbo- en hbo-instellingen naar jongeren met een autismespectrumstoornis die willen studeren en niet worden toegelaten moet verbeterd worden. Van niet toelating op grond van het hebben van een autismespectrumstoornis is geen sprake. Dat zijn de belangrijkste conclusies die de Inspectie van het Onderwijs trekt na een inventarisatie bij vier onderwijsinstellingen.

Rapport Start Foundation
De inspectie keek zowel naar het toelatingsbeleid voor jongeren met een autismespectrumstoornis (ASS), als naar de uitvoering van dit beleid in de praktijk. De inventarisatie bestond onder andere uit het voeren van diverse gesprekken, bestuderen van literatuur en verrichten van dossieranalyses. Aanleiding voor het onderzoek door de inspectie was het ‘Rapport Meldpunt AUTI-Weigerscholen’ van Start Foundation uit oktober 2013. De inventarisatie is uitgevoerd bij drie mbo-instellingen en één hbo-instelling die het vaakst werden genoemd in het rapport van Start Foundation.
In het rapport van Start Foundation komen meldingen naar voren van 138 jongeren die niet waren toegelaten tot de opleiding van hun keuze. Zij gaven aan dat hun autismespectrumstoornis een belangrijke reden voor afwijzing was, maar dat dit door de instellingen niet expliciet werd aangegeven.

Communicatie moet beter
De inspectie vond bij de vier onderzochte instellingen geen aanwijzingen dat zij jongeren met een autismespectrumstoornis weigeren. De bezochte instellingen voeren een zorgvuldige aanmeldings-, intake- en plaatsingsprocedure. De inspectie vindt wel dat de instellingen de communicatie over het niet toelaten van jongeren tot de door hen gewenste opleiding, nadrukkelijk moeten verbeteren. De afwijzing vindt doorgaans niet schriftelijk en gemotiveerd plaats. Hierdoor blijft er voor de jongeren (en hun ouders) onduidelijkheid bestaan over de afwijzingsgrond.

Meer kennis en expertise gewenst
De inspectie signaleert dat instellingen binnen de opleidingen regelmatig gebrek hebben aan specifieke expertise op het gebied van ASS. De bezochte mbo-instellingen nemen de zorgplicht voor afgewezen kandidaten serieus. Ze zijn echter niet altijd in staat om een alternatief traject aan te bieden. Grotere instellingen kunnen dit makkelijker doen dan kleinere (vak)instellingen. De inspectie vindt dat (decanen binnen) de vo-scholen naast kennis van de verschillende beroepsprofielen ook zicht moeten hebben op de reële mogelijkheden om een studie succesvol te kunnen afronden.

Door goede voorlichting en een zorgvuldige intake en begeleiding kan de aandacht zich volgens de inspectie richten op datgene waar het daadwerkelijk om draait: plaatsing van jongeren met een extra ondersteuningsbehoefte binnen een opleiding waar de mogelijkheid tot een succesvolle afronding zo groot mogelijk is.

Meer informatie
Onderzoek bij vier instellingen naar toelating van studenten met een autismespectrumstoornis

Autisme TV Webinar: Passend Onderwijs en Autisme

In het online seminar van Autisme TV kijken we naar de casus van de 8-jarige Kees, een jongen met autisme. Gasten vertellen hoe Kees onderwijs op maat zou kunnen krijgen in het systeem van passend onderwijs dat vanaf 1 september 2014 van start gaat.

In dit online seminar is er veel aandacht voor de rol van de Intern Begeleider van de basisschool. Dus voor IB'ers is het absoluut de moeite waard. Maar zeker ook voor leerkrachten en ouders die beter zullen begrijpen hoe een school onderwijs op maat arrangeert voor een kind met autisme.




Zie ook: http://autismetv.nl/

Autisme- Een bijzonder bewustzijn

een beter begrip van kinderen met autisme en Asperger

Hoe weet u dat uw kind vrolijk of verdrietig is, moe is of honger heeft, als het alleen maar wil praten over wespen of de kleur van treindeuren? Wat kunt u doen om een negenjarig kind dat honderden keren per dag vragen stelt over de dood gerust te stellen? En hoe kunt u een koesterende relatie opbouwen als uw kleine meid niet graag wordt aangeraakt?

Ouder zijn van een kind met autisme of het syndroom van Asperger wordt door zulke vragen een reis door onbekend terrein. Daarom is het zo belangrijk dat wij begrijpen hoe kinderen met deze stoornissen werkelijk denken en voelen en de frappante manieren waarop hun hersenen anders werken dan die van 'gewone' kinderen. Door aangrijpend te vertellen over kinderen waarmee hij heeft gewerkt, helpt Peter Szatmari u de wereld door de ogen van uw kind te zien. Dit boek vol compassie laat zien dat een beter begrip van de ervaringen van uw kind de band kan verdiepen die leren en groei bevordert en u kunt helpen een weg te vinden naar een betere toekomst.

Geprikkeld om te weten

studeren met autisme in hoger onderwijs

Auteurs Valérie Van Hees, Herbert Roeyers

In het boek ‘GEPRIKKELD OM TE WETEN – studeren met autisme’ worden de inzichten uit de documentaire verder uitgediept door een antwoord te formuleren op volgende vragen: Wat is een autismespectrumstoornis (ASS)? Hoe vaak komt ASS voor? Wat weet men over de oorzaak? Wat leert hersenonderzoek ons? Hoe wordt de informatie verwerkt? Zijn er bijkomende problemen en specifieke sterktes? Voor welke uitdagingen komen studenten met ASS precies te staan zowel in de overstap naar als in het hoger onderwijs zelf? Welke begeleiding kan men bieden?

De wetenschappelijke inzichten worden in het boek geduid met concrete getuigenissen van (oud-) studenten met ASS in het hoger onderwijs en inzichten uit kwalitatief onderzoek.

De dvd met de documentaire en preview (Engels en Nederlands ondertiteld) wordt gratis bijgeleverd.

Meer informatie bekijk www.studerenmetautisme.be

KompASS voor studiesucces

wegwijzer voor begeleiders en docenten van studenten met autisme

Studenten met een autismespectrumstoornis (ASS) melden zich steeds vaker aan voor een studie in het hoger onderwijs. Veel studierichtingen in het hoger beroepsonderwijs en op universiteiten zijn geschikt voor deze groep jonge mensen. Ambitieuze scholieren met vaak specifieke mogelijkheden, vaardigheden en kennis. In het hoger onderwijs kunnen deze kwaliteiten verder worden ontwikkeld en tot volle ontplooiing komen. Desondanks lopen studenten met ASS veel risico op studievertraging en studie-uitval.

Deze wegwijzer voor begeleiders en docenten van studenten met autisme is samengesteld door studentendecanen en studiekeuzeadviseurs werkzaam bij Fontys Hogescholen. Zij hebben hun ervaring en aanpak met het werken met studenten met ASS bijeengebracht in deze uitgave. Ook studenten zijn daarbij betrokken.

Dit boek in de Reeks Educatief bevat informatie die de behoefte aan extra aandacht voor studenten met ASS onderbouwt. Aandacht die nodig is vanaf het moment dat de student een studiekeuze wil maken. Maar daar blijft het niet bij. Tijdens de studie ligt er ook een taak voor studieloopbaanbegeleiders en docenten om - binnen de wettelijke mogelijkheden - studenten met ASS te begeleiden naar een succesvolle afronding van de studie.

Dit KompASS voor studiesucces levert daarmee een bijdrage aan meer kennis over autisme in het algemeen en over studeren met ASS in het bijzonder. Een pleidooi voor studenten met ASS die willen studeren in het hoger onderwijs.

Over de auteur(s):

Fontys Reeks Educatief

Deze reeks is een initiatief dat in 2005 genomen werd door Fontys Pabo Eindhoven en het Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg.
Coördinator van de reeks is Jan van Balkom

Autismespectrumstoornissen bij volwassenen

Een praktische gids voor volwassenen met ASS, naastbetrokkenen en hulpverleners

De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor volwassenen met een autismespectrumstoornis (ASS). Tot ongeveer tien jaar geleden werd ASS vooral bij kinderen herkend en gediagnosticeerd. Dat ASS ook voor kon komen bij volwassenen of dat kinderen met ASS volwassen worden, daar werd vreemd genoeg niet aan gedacht.

Inmiddels is duidelijk geworden dat de symptomen veranderen naarmate men volwassen wordt. En hoewel ASS zeker ook positieve kwaliteiten met zich meebrengt - zoals een goed oog voor detail, doorzettingsvermogen, oprechtheid, gevoel voor humor, betrouwbaarheid en consequentheid - blijven er helaas ook veel beperkingen.

In Autismespectrumstoornissen bij volwassenen beschrijft Annelies Spek wat we op dit moment weten over ASS. In het eerste deel staat ze stil bij de oorzaken en de rol van erfelijkheid en omgevingsfactoren daarin. Ook gaat ze in op de bijzonderheden in de informatieverwerking van mensen met ASS. In het tweede deel komen de gedragskenmerken aan bod zoals deze beschreven worden in de DSM-5. In het derde deel gaat Annelies Spek in op een aantal belangrijke thema's, zoals het diagnostisch proces, seksualiteit en verschillen tussen mannen en vrouwen met ASS. Het boek sluit af met een hoofdstuk over hoe autisme zich ontwikkelt over de verschillende levensfasen.

Door de heldere stijl, praktische tips en adviezen is dit boek zowel geschikt voor volwassenen met ASS zelf, als voor betrokkenen, zoals familieleden en werkgevers. Daarnaast kan het boek gebruikt worden door hulpverleners om kennis te nemen van de laatste ontwikkelingen, of als aanvulling bij het geven van psycho-educatie.

Annelies Spek is als klinisch psycholoog en senior onderzoeker werkzaam bij het Centrum Autisme Volwassenen, GGZ Eindhoven. De illustraties zijn gemaakt door René Hazebroek, www.rhaillustraties.nl.